Jak to dzięcioł robi, że go głowa nie boli?

Dość często widuję w pobliżu swojego domu dzięcioły. Ptaki te, podobnie jak wróbel, szpak czy sikora są tak bardzo charakterystyczne dla naszego polskiego krajobrazu, że postanowiłem poświęcić im uwagę w niniejszym poście.

Dzięcioły znane są powszechnie ze względu na swoiste zachowanie, związane z pozyskiwaniem pokarmu, a kojarzone przez małe dzieci jako „lekarze naszych drzew”. O ich popularności świadczyć może także to, że są to najczęściej pstro ubarwione stworzenia, które przy okazji swojej „leczniczej” działalności obdarzają nas często monotonnym, aczkolwiek przyjemnym dla ucha bębnieniem. Owo bębnienie powstające przez uderzania mocnym dziobem w pień drzewa jest chyba najbardziej charakterystyczną cechą odróżniającą dzięcioły od innych ptaków. Zastanawialiście się kiedyś jak to dzięcioł robi że go głowa nie boli?

Natura odpowiednio przygotowała dzięcioły do takiej pracy. Oprócz silnego, dłutowatego dzioba, osadzonego na mocnej czaszce, posiadają one bardzo długi, lepki język służący do wyciągania owadów ze szczelin w konarach i pniach drzew. Okazuje się, że dzięcioł potrafi uderzać do 20 razy na sekundę z siłą ponad 1 kg. To tak jakby zderzać się z murem z prędkością ok 25 km/h - wstrząśnienie mózgu gwarantowane. W przypadku dzięcioła nic takiego się nie dzieje, pomimo wielokrotnie powtarzanych w ciągu dnia takich operacji. Kości czaszki są grube i maja budowę podobną do gąbki - stanowią rodzaj "poduszki" dla mózgu. Mózg zaś jest w czaszce tak ciasno upakowany aby nie było luzów. Ponadto odpowiednio ukształtowane mięśnie sprawiają, że energia uderzenia przenosi się na tył głowy, niejako omijając mózg. 

Pewną rolę w przejmowaniu niebezpiecznych drgań pełni także masywny język, o którym wspominałem wcześniej. Niewielka natomiast część energii kinetycznej przenosi się na głowę, gdzie zamieniane jest na ciepło. Aby nie przegrzać mózgu, dzięcioły po każdej serii uderzeń robią przerwę, by schłodzić głowę.

http://ptasieslady.blogspot.com

Najczęściej (choć nie zawsze – zależy to od gatunku) dzięcioły żerują na drzewach. Przybierają wtedy charakterystyczną pozycję, ustawiając się pionowo wzdłuż osi pnia drzewa. Z pomocą przychodzą mu bardzo ostre pazury, ustawione zazwyczaj parami przeciwstawnie (tzn. dwa do przodu i dwa do tyłu) oraz sztywne, ostro zakończone pióra ogonowe tzw. sterówki, na których spoczywa ciężar ciała w czasie dłubania w drzewie.

 

https://janadamski.eu

  Pożywieniem tych ptaków są najczęściej owady, jednak zimową porą przechodzą na pokarm roślinny - nasiona drzew. Niektóre gatunki dzięciołów wsuwają wtedy szyszkę lub orzech między gałęzie lub w szczelinę kory w upatrzonym uprzednio miejscu i następnie rozbijają je. Takie miejsce nazywamy kuźnią dzięcioła. Świadectwem istnienia takich miejsc są rozrzucone np. pod drzewem rozłupane szyszki, żołędzie lub orzechy, co ilustrują poniższe fotografie.

Źródło: Autor

https://www.lasy.gov.pl

Na koniec warto dodać że w Polsce rodzinę tych interesujących stworzeń tworzy 10 gatunków: 9 gatunków dzięciołów oraz krętogłów (który typowym dzięciołem nie jest).

https://scontent-waw1-1.xx.fbcdn.net